Podstawowym dokumentem określającym wymagania, obowiązki, uprawnienia w obu przypadkach jest Ustawa z dn. 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Wymagania dotyczące wykonywania zawodu ratownika medycznego zostały określone w art. 10 tej ustawy. Przede wszystkim ratownikiem medycznym może zostać osoba z pełną zdolnością do czynności prawnych, posługująca się w wystarczającym stopniu językiem polskim oraz o stanie zdrowia wystarczającym do wykonywania czynności ratowniczych. Tytuł ratownika medycznego uzyskuje się po ukończeniu studiów licencjackich na kierunku ratownictwo medyczne. Podstawowym zadaniem ratownika medycznego jest samodzielne lub pod nadzorem lekarza udzielanie świadczeń zdrowotnych, w tym medycznych czynności ratunkowych.

Tytuł Ratownika natomiast uzyskuje osoba, która ukończyła Kurs Kwalifikowanej Pierwszej Pomocy i zdała państwowy egzamin przed komisją egzaminacyjną. Art. 13 ustawy o PRM określa, że Ratownikiem KPP może zostać osoba posiadająca stan zdrowia pozwalający jej na udzielanie kwalifikowanej pierwszej pomoc oraz posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Ratownik nie posiada tak szerokich uprawnień jak ratownik medyczny, jednak uczestniczy w działaniach ratowniczych i również jego zadaniem jest udzielenie pomocy poszkodowanym. W art. 14 Ustawy szczegółowo został określony zakres czynności wykonywanych przez Ratownika w ramach kwalifikowanej pierwszej pomocy. Obejmują one resuscytację krążeniowo-oddechową, bezprzyrządową i przyrządową, z podaniem tlenu oraz zastosowaniem AED, tamowanie krwotoków i opatrywanie ran, unieruchamianie złamań i zwichnięć, zapewnienie ochrony przed wychłodzeniem lub przegrzaniem, prowadzenie wstępnego postępowanie przeciwwstrząsowego, zapewnienie ochrony termicznej. Ponadto Ratownik ma prawo zastosować tlenoterapię bierną oraz przeprowadzić wstępną segregację medyczną. Ratownik KPP udziela również wsparcia psychicznego osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego oraz prowadzi ewakuację z miejsca zdarzenia. Uprawnienia Ratownika wymagane są od osób zatrudnionych w zakładowych jednostkach ratowniczych, funkcjonariuszy Policji, strażaków, osób zatrudnionych w podmiotach ratownictwa górskiego, wodnego i pozostałych służbach ustawowo powołanych do niesienia pomocy.

Oprócz służb ustawowo powołanych do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego (Policja, PSP, WOPR, itd.) jednostkami współpracującymi z systemem PRM są również stowarzyszenia i organizacje, które wykonują działania ratownicze w ramach swoich zadań statutowych. Członkowie lub wolontariusze wszystkich tych jednostek mają możliwość uzyskania tytułu Ratownika i są uprawnieni do udzielania kwalifikowanej pierwszej pomocy. Rejestr jednostek współpracujących z Systemem prowadzi Wojewoda właściwy dla każdego województwa.