Szukasz profesjonalnego kursu KPP?
Automatyczna Zewnętrzna Defibrylacja

U pacjenta, który jest nieprzytomny i nie oddycha, z największym prawdopodobieństwem doszło do nagłego zatrzymania krążenia. Polega ono na ustaniu miarowej pracy serca, (w sensie hemodynamicznym) i ograniczeniu, lub całkowitym zatrzymaniu krążenia w naczyniach tętniczych mózgu, a także naczyniach tętniczych pozostałych części ciała. Jedyną metodą odwrócenia tego procesu (warunkiem jest zachowany potencjał elektromotoryczny serca) jest dostarczenie do klatki piersiowej pacjenta energii elektrycznej o określonej wartości. Urządzenia pozwalające wykonać tego typu procedurę wcześniej dostępne były jedynie dla personelu medycznego. Wiązało się to ze znacznym stopniem skomplikowania obsługi manualnej urządzenia, a także niebezpieczeństwem, jakie stwarzało dla świadków zdarzenia. Aktualnie w formie automatycznych defibrylatorów na polskim rynku znajduje się kilkanaście urządzeń służących do terapeutycznego leczenia energią elektryczną w przypadku nagłego zatrzymania krążenia, które może być przeprowadzone przez osoby nie posiadające żadnego wykształcenia medycznego.

W celu dokonania defibrylacji, w pierwszym etapie czynności ratunkowych powinniśmy postępować zgodnie z BLS, czyli ocenić bezpieczeństwo ratownika, bezpieczeństwo pacjenta, ocenić podstawowe czynności życiowe pacjenta, przez ocenę jego przytomności i oddechu, a także wezwać zespół ratownictwa medycznego. Po wykonaniu tej procedury osoba, którą poprosimy o pomoc, (lub my sami) może dostarczyć znajdujące się w pobliżu urządzenie AED (Automated External Defibrillator). W celu jego użycia powinniśmy rozpakować go z dostarczonego przez producenta opakowania, zgodnie z instrukcją znajdującą się na jego zewnętrznej obudowie. Wydobywając elektrody z jego opakowania (zlokalizowane w zależności od producenta), powinniśmy umieścić je zgodnie z poleceniami głosowymi wydawanymi przez urządzenie na obnażonej górnej części klatki piersiowej pacjenta. Po odsłonięciu klatki piersiowej znajdujemy miejsca właściwe do umieszczenia dwóch elektrod. W zależności od budowy urządzenia, są one wskazane na elektrodach lub na jego obudowie. Elektrody powinny być umieszczone w okolicy linii środkowo-obojczykowej prawej oraz lewej linii pachowej przedniej.

W dalszej kolejności powinniśmy postępować zgodnie z instrukcjami wydawanymi przez urządzenie. Defibrylator sam decyduje o kolejności prowadzenia działań ratunkowych, w zależności od oprogramowania jaki posiada i jego aktualizacji. Mogą się one zmieniać w kolejnych latach, w zależności od kolejnych badań oraz wytycznych publikowanych przez Europejską Radę Resuscytacji. Według aktualnych wytycznych, po przyłożeniu elektrod defibrylatora, defibrylator sam dokonuje oceny rytmu serca, wydając polecenie ratownikowi, aby zabezpieczył ciało pacjenta w taki sposób, aby nikt z obecnych na miejscu zdarzenia osób nie dotykał ciała pacjenta, a także żeby sam ratownik nie zakłócał dotykiem ciała pacjenta odczytu rytmu serca. Defibrylator automatyczny przyrównuje rytm, który odczytuje z pomocą elektrod, do kilkuset różnych zapisów zaburzeń rytmu serca, jakie zostały zapisane przez producenta w pamięci urządzenia i podejmuje decyzję o wskazaniu lub braku wskazań do przeprowadzenia elektroterapii. W celu przeprowadzenia elektroterapii na drodze wyładowania wstrząsu elektrycznego, należy nadal postępować zgodnie z poleceniami urządzenia.

Po odpowiednim komunikacie urządzenia, w trakcie ładowania jego baterii lub w przerwie między wyładowaniami należy prowadzić resuscytację. Następnie należy przerwać resuscytację po komunikacie defibrylatora nakazującym odsunięcie się od pacjenta. Z reguły w większości urządzeń dostępnych na rynku polskim, ładowanie baterii oznaczone jest długim dźwiękiem słyszalnym w otoczeniu. Jest to dźwięk ostrzegawczy, informujący ratownika oraz otoczenie o tym, że defibrylator jest gotowy do dostarczenia elektrowstrząsu. Po decyzji ratownika, polegającej na przyciśnięciu palcem przycisku na obudowie urządzenia, (z reguły migającego lub podświetlonego czerwonym kolorem), defibrylator wyładowuje energię elektryczną zgromadzoną w baterii. Należy dołożyć wszelkich starań, ażeby w trakcie wyładowania elektrycznego nikt nie dotykał ciała pacjenta. Grozi to zatrzymaniu krążenia u osób postronnych, a także ratownika.

Sekwencję resuscytacyjną przerywaną kolejnymi epizodami defibrylacji oraz ocena rytmu serca, należy powtarzać zgodnie z poleceniami defibrylatora, aż do przybycia zespołu ratownictwa medycznego. W żadnym wypadku nie należy odklejać elektrod znajdujących się na ciele pacjenta.