Oddech to życie. Każdego dnia wykonujemy średnio 20 000 oddechów; 12-17 oddechów na minutę. Jest to czynność tak naturalna i oczywista, że zupełnie o niej nie myślimy… dopóki go nie zabraknie. Ograniczenie drożności dróg oddechowych powoduje, że ilość powietrza docierającego do płuc drastycznie się zmniejsza lub wręcz jest całkowicie blokowana. Jedną z podstawowych czynności ratunkowych jest udrażnianie dróg oddechowych. Mamy metody przyrządowe oraz bezprzyrządowe.
Bezprzyrządowe udrażnianie dróg oddechowych
Jak sama nazwa wskazuje, bezprzyrządowe techniki udrażniania dróg oddechowych nie wymagają żadnych akcesoriów. Wykonuje się to wyłącznie z użyciem rąk, i są to techniki, których uczy się na kursach pierwszej pomocy.
- Rękoczyn czołowo-żuchwowy – pierwszą techniką jest lekkie odchylenie głowy do tyłu. U poszkodowanego, u którego nie podejrzewamy urazu kręgosłupa, należy położyć jedną rękę na czole, a drugą na brodzie, a następnie delikatnie odchylić głowę do tyłu. Aby upewnić się, że drogi oddechowe zostały udrożnione, należy sprawdzić oddech przez około 10 sekund.
- Manewr wysunięcia żuchwy – techniką do zastosowania u poszkodowanego, u którego podejrzewamy uraz kręgosłupa jest wysunięcie żuchwy. Jest to prosta metoda, polegająca na zlokalizowaniu kąta żuchwy oraz wysunięciu jej do przodu, aby dolne zęby znalazły się powyżej górnych. Po zastosowaniu tego manewru należy sprawdzić, czy oddech powrócił.
Obie te techniki udrażniania dróg oddechowych są bardzo proste, skuteczne w większości przypadków i bezpieczne. Mają jednak jeden minus – osoba, która utrzymuje odgięcie głowy lub wysunięcie żuchwy musi to robić cały czas, w przeciwnym razie istnieje ryzyko ponownego ograniczenia drożności. Dlatego też ratownicy po kursie KPP, dysponujący odpowiednim sprzętem mają możliwość wykorzystania przyrządowych technik udrażniania dróg oddechowych. Są przydatne, gdy bezprzyrządowe techniki nie przynoszą efektu, a po założeniu nie wymagają ciągłego zaangażowania ratownika, który może zająć się pozostałymi czynnościami ratunkowymi.
Przyrządowe udrażnianie dróg oddechowych
- Rurka ustno-gardłowa – to podstawowy przyrząd do udrażniania dróg oddechowych, Nazywana jest też rurką Guedela, udrażnia drogi oddechowe, zabezpiecza przed zapadaniem się języka. Stosuje się ją u poszkodowanych nieprzytomnych, u których nie ma odruchu wymiotnego. Ważne jest, aby odpowiednio dobrać jej rozmiar i nauczyć się prawidłowej techniki zakładania. Przeciwwskazaniem do założenia rurki jest uraz uniemożliwiający jej założenie, wystąpienie odruchu wymiotnego, a także płytka nieprzytomność.
- Rurka nosowo-gardłowa – stosowana jest jako alternatywa dla rurki ustno-gardłowej w sytuacji, gdy są przeciwwskazania do jej założenia. W mniejszym stopniu podrażnia nerw błędny. Jest to gumowa rurka w różnych rozmiarach, którą zakłada się przez jamę nosową. Podobnie jak rurka ustno-gardłowa, odsuwa język od tylnej części gardła i ułatwia przepływ powietrza. Może być stosowana u poszkodowanych płytko nieprzytomnych, gdyż jest dobrze tolerowana. Jej założenie wymaga inspekcji nozdrzy pod kątem drożności oraz zastosowania żelu lub środka znieczulającego. Przeciwwskazaniami są przerośnięty 3 migdał, uraz w którym doszło do uszkodzenia podstawy czaszki, a także zażywanie leków przeciwzakrzepowych.
- Maska krtaniowa, maska LMA – to przyrząd służący do nadgłośnieniowego udrażniania dróg oddechowych. Zakłada się ją na ślepo, a cały proces jest prosty, choć wymaga wcześniejszego przećwiczenia na fantomie i pewnego obycia. Maska zakładana jest na wysokości krtani i skutecznie udrażnia drogi oddechowe. Częściowo, choć nie całkowicie, również chroni przed zachłyśnięciem wymiotami. Stosowana jest u pacjentów głęboko nieprzytomnych. Jej zaletą jest to, że umożliwia prowadzenie wentylacji z pomocą worka samorozprężalnego.
- Rurka krtaniowa – to alternatywa dla maski krtaniowej, służy do nadgłośnieniowego udrażniania dróg oddechowych, chroni przed zachłyśnięciem wymiotami i umożliwia prowadzenie wentylacji za pomocą worka samorozprężalnego. Jest ona tak zaprojektowana, by po wsunięciu i napełnieniu balona powietrzem izolowała tchawicę od pozostałych części gardła. Ważne jest odpowiednie dobranie rozmiaru. Zakłada się ją na ślepo bez konieczności uwidaczniania struktur anatomicznych dróg oddechowych.
Wybranych technik zakładania poszczególnych przyrządów do udrażniania dróg oddechowych uczymy na kursach kwalifikowanej pierwszej pomocy. Tam również każdy uczestnik ma możliwość zapoznania się z poszczególnymi akcesoriami i przetestowania na fantomach. Tam też poznasz wszystkie sposoby udrażniania dróg oddechowych i przećwiczysz je w praktyce.
Bibliografia:
- Jakub Kukiełka, Przyrządowe i bezprzyrządowe udrażnianie dróg oddechowych w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego, Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, repozytorium.ka.edu.p, dost. 22.07.2022,
- Czyż R., Zawłodzki M., Czyż I., Przyrządy nadgłośniowe jako alternatywny sprzęt do udrożnienia dróg oddechowych pacjenta w stanie nagłego zatrzymania krążenia, „Journal of Education, Health and Sport” 2017, nr 7(8).12. Techniki udrażniania dróg oddechowych i wentylacji, prc.krakowa.pl, dost. 22.07.2022