Gdy temperatury spadają poniżej zera, na wielu zbiornikach wodnych pojawia się tafla lodu. Nie brakuje wówczas osób, które decydują się na wejście na zamarzniętą powierzchnię. Często są to wędkarze, dzieci lub po prostu spacerowicze. Należy jednak pamiętać, że wchodzenie na lód jest bardzo ryzykowne i może spowodować załamanie się tafli. Na co uważać w takich sytuacjach i jakie powinno być postępowanie, gdy lód się załamie?
Dlaczego nie powinno się wchodzić na lód?
Zakłada się, że minimalna grubość lodu, na który można wchodzić, wynosi 10 cm. Należy jednak pamiętać, że nigdy nie można mieć gwarancji, że w każdym miejscu będzie on tak samo gruby. Lód zawsze jest cieńszy w pobliżu ujść rzek i strumieni, pomostów, śluz oraz zarośli roślin wodnych. Należy również pamiętać, że o ile pokrywa lodowa na mniejszych zbiornikach przeważnie ma jednolitą grubość, tak na większych akwenach będzie ona znacznie bardziej zróżnicowana. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż w pobliżu brzegu lód pojawia się w pierwszej kolejności, a co za tym idzie – jest znacznie grubszy niż na środku.
Co zrobić, gdy załamie się pod Tobą lód?
Jeśli decydujesz się na wejście na lodową taflę, zachowaj szczególną ostrożność. Jeśli usłyszysz jakiekolwiek trzaski lub zauważysz pojawiające się na powierzchni lodu pęknięcia, natychmiast zatrzymaj się i wycofaj. Pamiętaj, by robić to powoli i podążać po trasie przebytej wcześniej. Nawet jeśli bardzo dobrze pływasz, nie zapominaj, że wyjście z lodowatej wody może być bardzo utrudnione przez ubrania, jakie masz na sobie oraz brak elementów, za które można mocno chwycić i się podciągnąć. Poruszanie się może utrudnić również zimno i rozwijająca się w związku z tym hipotermia, która jest zresztą najczęstszą przyczyną śmierci osób, pod którymi lód się załamał.
Co robić w przypadku załamania się lodu? Przede wszystkim należy: unikać wykonywania gwałtownych ruchów, natychmiast wołać o pomoc, próbować wydostać się na powierzchnię lodu, najlepiej w kierunku, z którego się przyszło – również wówczas, gdy lód załamuje się pod ciężarem ciała, przemieszczając się po lodzie, należy się czołgać; dopiero w miejscu, gdzie tafla jest grubsza i bardziej stabilna, można poruszać się na czworakach, jak najszybciej znaleźć ciepłe schronienie, jeśli wydostanie się na lód nie będzie możliwe, należy do skutku wołać o pomoc i w miarę możliwości unikać poruszania się, by ograniczyć utratę ciepła.
Jak pomóc osobie, pod którą załamał się lód?
Będąc świadkiem załamania się lodu pod przebywającą na nim osobą, należy:
- bezzwłocznie wezwać pomoc, dzwoniąc pod numer 112,
- unikać wchodzenia na powierzchnię lodu – istnieje bowiem duże ryzyko, że załamie się również pod ratownikiem,
- jeśli poszkodowany znajduje się blisko brzegu, należy spróbować pomóc mu wydostać się na powierzchnię lodu. W tym celu można np. podać mu jakiś przedmiot, który mu to ułatwi, lub którego może się trzymać (np. linę, gałąź, szalik itp.).
Gdy uda się wyciągnąć poszkodowanego na brzeg, należy koniecznie zabezpieczyć go przed dalszą utratą ciepła. Postępowanie jest tutaj bardzo podobne, jak w innych przypadkach wychłodzenia. Podstawowe zasady to:
- zdjęcie z poszkodowanego mokrych ubrań,
- okrycie go czymś suchym i ciepłym (np. kocem, folią NRC, ciepłą kurtką),
- w miarę możliwości podanie letniego płynu do picia – może być słodki, koniecznie bez alkoholu),
- jeśli poszkodowany jest nieprzytomny, należy sprawdzić, czy oddycha, i w razie czego przystąpić do resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
Jak zadbać o swoje bezpieczeństwo?
Udzielając pierwszej pomocy osobie, pod którą załamał się lód, nie można zapominać o dbałości o własne bezpieczeństwo. To jeden z powodów, dla których tak ważne jest szybkie wezwanie służb wyspecjalizowanych w ratownictwie przy załamaniu się lodu. Ratownicy są bowiem wyposażeni w specjalistyczny sprzęt, który pozwala na bezpieczne wyciągnięcie poszkodowanego w przypadku załamania lodu. Nie należy również wchodzić do wody ani na uszkodzoną taflę.
Skuteczne udzielenie pierwszej pomocy możliwe jest dopiero wtedy, gdy poszkodowanej osobie uda się wydostać na brzeg. Warto przy tym pamiętać, że bardzo ważne jest szybkie działanie – tak, by nie dopuścić do utraty przytomności. Jeśli jednak do tego dojdzie, konieczne jest częste sprawdzanie, czy ratowana osoba oddycha. Podobnie jak w przypadku utonięć, częstą przyczyną śmierci jest bowiem niedotlenienie. Jeśli dojdzie do zatrzymania oddechu, obumieranie komórek mózgu rozpoczyna się już po kilku minutach. Dlatego im szybsza reakcja, tym większe są szanse na uratowanie zdrowia i życia poszkodowanego.
Nawet w takiej sytuacji skuteczne udzielenie pomocy osobie wymaga podstawowych umiejętności z zakresu pierwszej pomocy. Kluczowa jest tutaj wiedza na temat sposobów oceny funkcji życiowych, postępowania przy wychłodzeniu oraz umiejętność wykonania resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Nabycie tej wiedzy umożliwiają kursy z pierwszej pomocy opracowane przez specjalistów z Centrum Ratownictwa. Zachęcamy również do brania udziału w szkoleniu, jakim jest kurs BLS+AED. Zdobyte na nim umiejętności pozwolą jeszcze skuteczniej zareagować, jeśli w pobliżu miejsca zdarzenia znajduje się gotowy do użycia automatyczny defibrylator zewnętrzny. Uczestnicy naszych kursów dowiadują się nie tylko, jak udzielać pierwszej pomocy i co zrobić, gdy załamie się lód, ale i uczą się w praktyce skutecznych sposobów postępowania w wielu innych sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia.