Kto ma obowiązek udzielania pierwszej pomocy?

Konieczność ta wynika z przepisów Kodeksu Karnego (art. 162 §1) oraz ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym (art. 4). Z tych przepisów wynika jednoznacznie, że każdy człowiek ma obowiązek pomocy i nie może jej zaniechać ani odmówić osobie będącej w stanie zagrożenia życia lub zdrowia. Jednakże przepis ten nie ma charakteru bezwzględnego. Oznacza to, że pomocy należy udzielać na miarę swoich możliwości i wiedzy, a także bez narażania siebie oraz innych osób na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

Pierwsza pomoc a bezpieczeństwo ratownika

Na kursach wielokrotnie podkreśla się, że najważniejsze jest bezpieczeństwo ratownika, i że dobry ratownik to żywy ratownik. To właśnie jego brak jest sytuacją, w której można się wstrzymać z udzielaniem pierwszej pomocy, choć to nie znaczy, że można nie robić nic i po prostu odejść.

Zdarzają się sytuacje, w których zagrożone jest bezpieczeństwo osoby chcącej pomóc. Przykładem niech będzie pożar budynku. Osoba bez specjalistycznego sprzętu poważnie ryzykuje, podejmując próbę ewakuacji. Do innych niebezpiecznych sytuacji można zaliczyć także wejście do mieszkania, w którym ulatnia się gaz, wejście do strefy zagrożonej wybuchem lub skażeniem chemicznym, toksycznym, czy promieniotwórczym. Gdy istnieje realne zagrożenie lub podejrzenie zagrożenia, nie należy ryzykować własnym życiem i bezrefleksyjnie rzucać się na pomoc. Może się bowiem okazać, że pomocy będą potrzebowały dwie osoby (poszkodowany i ratownik), a nie jedna.

Podsumowując, nie trzeba udzielać pierwszej pomocy, gdy zagrożone jest życie lub zdrowie ratownika. Nie ma też obowiązku udzielania pierwszej pomocy, gdy niemożliwa jest ewakuacja poszkodowanego do bezpiecznego miejsca lub przerwanie czynnika wywołującego zagrożenie. Nie oznacza to jednak, że można po prostu sobie odejść i udawać, że niczego się nie widziało! Nie wolno całkowicie odstąpić od udzielania pierwszej pomocy, lecz trzeba się ograniczyć to tych czynności, które da się bezpiecznie wykonać. Na przykład wezwać odpowiednie służby ratunkowe.

Przeczytaj też: (Jak wezwać pomoc, gdy nie zna się dokładnej lokalizacji?)[https://www.centrumratownictwa.com/blog/jak-wezwac-pomoc-gdy-nie-zna-sie-dokladnej-lokalizacji]

Co zrobić, gdy niczego nie można?

Wyobraź sobie sytuację, w której zauważasz pożar, a w płonącym budynku człowieka. Instynkt podpowiada, żeby rzucić się na pomoc. Jednak doskonale zdajesz sobie sprawę z tego, że to zbyt ryzykowne i prawdopodobnie nie wyjdziesz z takiej akcji cało.

Rozsądnym działaniem będzie wtedy wezwanie służb ratunkowych (numer alarmowy 112) i powiadomienie o zaistniałej sytuacji, podając wszystkie istotne informacje: dokładne miejsce zdarzenia, powód wezwania – co się dzieje, kto potrzebuje pomocy oraz kto wzywa zespół ratownictwa medycznego. Ważne jest, aby nie rozłączać się samemu, lecz poczekać aż to dyspozytor pierwszy odłoży słuchawkę, gdyż być może będzie chciał dopytać o szczegóły.

W dalszej kolejności można zabezpieczyć okolice zdarzenia tak, aby nie narażać innych. Sposób będzie zależny od sytuacji, można na przykład ustawić trójkąt ostrzegawczy na drodze. Warto też wyjść do głównej drogi, aby pokierować służby ratunkowe na miejsce zdarzenia.

Obowiązek udzielenia pierwszej pomocy jest szerokim zagadnieniem i nie obejmuje wyłącznie bezpośrednich działań przy poszkodowanym. Jeżeli więc nie ma możliwości bezpośrednich działań bez narażenia się na niebezpieczeństwo – nie rób tego! W zamian dołóż starań, by ułatwić dojazd służbom – to również część pierwszej pomocy. Warto też wykorzystać możliwości, jakie ma aplikacja RATOWNIK, dzięki której sprawdzisz swoją lokalizację (poznasz dokładne współrzędne, które możesz przekazać dyspozytorowi) i wezwiesz pomoc.

Bibliografia:

1. Wytyczne resuscytacji 2021, Systemy ratujące życie rozdz. 3, prc.krakow.pl