Szukasz profesjonalnego kursu KPP?
Zadławienie

W obturacji, czyli ograniczeniu przepływu powietrza przez górne drogi oddechowe (jama ustna, gardło, krtań, tchawica) można obserwować objawy przypominające krztuszenie się pacjenta. Pacjent może mieć zachowany oddech, ale utrudniony, z widocznym wyraźnym wysiłkiem oddechowym lub jego całkowity brak. Bardzo często może pojawić się zaczerwienienie skóry twarzy, a przy znacznym stopniu niedotlenienia rozwinie się sinica. W przypadku obturacji częściowej ( nie-całkowitej ) będącej wynikiem zadławienia należy przede wszystkim zachęcać pacjenta do kaszlu. Za wszelką cenę należy unikać możliwości pogorszenia drożności dróg oddechowych, które mogłyby prowadzić do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez krtań i tchawicę. Pacjent próbując odkrztusić ciało obce znajdujące się w drogach oddechowych, będzie jednocześnie wykonywał bardzo duży wysiłek oddechowy, zwiększając swoje zapotrzebowanie tlenowe. Osoba udzielająca pomocy musi liczyć się z możliwością utraty przytomności przez pacjenta. Wówczas należy postępować zgodnie z zaleceniami opisanymi w poprzedniej części a także zachęcać pacjenta do kaszlu. (procedury Basic Life Support).

W przypadku niedrożności całkowitej, którą rozpoznajemy na podstawie obrazu pacjenta, postępowanie zmienia się diametralnie. Pacjent demonstruje objawy nagłego niedotlenienia oraz bardzo nasilonej duszności. Początkowo zaczerwieniona skóra twarzy przechodzi w kolor siny. Jednocześnie pacjent nie jest w stanie mówić oraz artykułować żadnych dźwięków. Próbuje przez odksztuszanie usunąć ciało obce z górnych dróg oddechowych, co z reguły kończy się niepowodzeniem. Podejmując udzielanie pierwszej pomocy, przede wszystkim nie należy ograniczać możliwości odkrztuszania przez pacjenta. Stając za plecami pacjenta, należy uprzedzić go o podejmowanych działaniach, tak aby zminimalizować poczucie niepewności i jego strach. Następnie należy pochylić pacejnta mocno do przodu, pochylając również jego głowę (tak, aby ujście dróg oddechowych znajdowało się poniżej wysokości krtani) i próbować usunąć ciało obce z górnych dróg oddechowych przez pięć silnych uderzeń w okolicę międzyłopatkową. Następnie należy pacjenta wyprostować i ocenić czy drożność dróg oddechowych, choćby w częściowym zakresie, powróciła. Jeżeli nie, należy stanąć za pacjentem podpierając się jedną nogą tak, aby w razie utraty przytomności przez pacjenta, móc amortyzować jego upadek, oburącz obejmując go na wysokości przepony oraz układając dłonie splecione w pięść na wysokości połowy dystansu między pępkiem, a zakończeniem mostka. Po uzyskaniu pewnego chwytu należy niezwłocznie wykonać manewr, określany nazwą manewru Heimlicha, czyli pochylenie pacjenta w głębokim skłonie do przodu, tak aby głowa i ujście górnych dróg oddechowych znajdowały się poniżej pępka i uciskanie nadbrzusza pacjenta pięciokrotnie, w celu zwiększenia tłoczni brzusznej, oraz ciśnienia w klatce piersiowej. Uzyskana w wyniku wzrostu ciśnienia tłoczni brzusznej siła wraz z siłą odruchu kaszlowego wygenerowanego w górnych drogach oddechowych przez pacjenta, zwiększa szansę usunięcia ciała obcego i przywrócenia choćby częściowej respiracji płuc. Manewru nie wolno wykonać u kobiety w ciąży.

Należy zwrócić uwagę na budowę ciała zarówno ratownika jak i pacjenta. W przypadku pacjenta o dużej muskulaturze lub silnie rozwiniętej tkance tłuszczowej, przy małej, drobnej budowie ciała ratownika, działania w trakcie wykonywania manewru Heimlicha mogą być nieskuteczne. Wówczas należy liczyć się z możliwością utraty przytomności przez pacjenta.

W sytuacji utraty przytomności, należy postępować zgodnie z procedurą BLS. Działanie to, choć w swojej kolejności jest identyczne z procedurą BLS, to jednak stawia sobie zupełnie inny cel. W pierwszym etapie należy przede wszystkim skontrolować oddech pacjenta. Zdarza się, że u pacjentów z całkowitą niedrożnością dróg oddechowych, spowodowaną ciałem obcym znajdującym się w krtani, po utracie przytomności oraz poziomizacji ciała, drożność dróg oddechowych powraca z uwagi na brak mimowolnego skurczu krtani, występującego u osoby przytomnej. Jeżeli osoba udzielająca pomocy stwierdza w dalszym ciągu brak oddechu, należy zgodnie z procedurą BLS niezwłocznie wezwać zespół ratownictwa medycznego. Będzie on konieczny do późniejszej procedury, jeżeli działania ratownicze na miejscu zdarzenia nie dadzą rezultatów.

Kolejnym krokiem udzielania pomocy jest niezwłoczne przejście do uciśnięć klatki piersiowej. Należy je wykonywać zgodnie z procedurą BLS, w cyklu 30 uciśnięć w centralnej części klatki piersiowej, na głębokość około czterech do pięciu centymetrów. Uciśnięcia te nie mają na celu, w pierwszym etapie podtrzymania krążenia, lecz zwiększenie ciśnienia w górnych drogach oddechowych, w celu usunięcia obecnego ciała obcego na wysokości krtani. Kolejnym etapem postępowania, zgodnie z procedurą BLS, są 2 wdechy. Wdechy te ratownik powinien wykonać bez względu na to, czy drożność dróg oddechowych powróciła, czy też nie. W przypadku braku drożności dróg oddechowych, po wykonaniu 30 uciśnięć, które mają za zadanie ewakuację ciała obcego z krtani do jamy ustnej, wykonanie 2 wdechów ratowniczych może ciało obce, które przeszło cieśń krtani, przesunąć w głąb dróg oddechowych. Takie działanie spowoduje wówczas najprawdopodobniej obturację tylko jednego oskrzela, blokując dopływ powietrza do jednego płuca. Drugie płuco pozostanie w dalszym ciągu drożne i umożliwi minimalną wymianę gazową, potrzebną do ratowania życia pacjenta. W późniejszych działaniach medycznych w obszarze bloku operacyjnego szpitalnego oddziału ratunkowego ciało obce zostanie usunięte poprzez wykonanie bronchoskopii lub interwencji chirurgicznej. Do tego czasu jednak pacjent powinien mieć zachowaną spontaniczną akcję oddechową, a także drożność dróg oddechowych w niezbędnym zakresie zakresie.