Podjęcie resuscytacji u osoby z nagłym zatrzymaniem krążenie jest jedyną możliwością przywrócenia akcji serca. Sytuacja związana z wirusem SARS-CoV-2 sprawiła, że zasadne jest pytanie o bezpieczeństwo resuscytacji podczas pandemii COVID-19. W związku z tym Europejska Rada Resuscytacji opracowała wytyczne postępowania w sytuacji epidemiologicznej COVID-19, ograniczające ryzyko zarażenia się wirusem SARS-CoV-2 podczas prowadzenia resuscytacji. Jak prowadzić bezpieczną resuscytację? Jakie środki ostrożności i ochrony przedsięwziąć?
Resuscytacja a COVID – prowadzić, czy nie?
Podjęcie resuscytacji u osoby z nagłym zatrzymaniem krążenie jest jedyną możliwością przywrócenia akcji serca. Nie można nie podejmować działań ratowniczych, wyłącznie ze względu na trwającą pandemię. Jest naszym obowiązkiem udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanemu, jednak trzeba też zadbać o własne bezpieczeństwo i nie narażać się bez potrzeby. W związku z tym Europejska Rada Resuscytacji opracowała wytyczne postępowania w sytuacji epidemiologicznej COVID-19, ograniczające ryzyko zarażenia się wirusem SARS-CoV-2 podczas prowadzenia resuscytacji. Wytyczne te wprowadzono w kwietniu 2020 roku i obowiązują równolegle ze standardowymi wytycznymi ERC 2021.
Wytyczne resuscytacji w COVID-19
Wytyczne covidowe są adaptacją standardowych zaleceń, stawiają jednak większy nacisk na bezpieczeństwo osoby udzielającej pomocy. Obejmują zarówno personel medyczny, jak i ratowników KPP oraz laików/świadków zdarzenia. Wdrożone zostały procedury, mające na celu ograniczenie ryzyka rozprzestrzeniania się koronawirusa podczas czynności ratujących życie.
RKO a środki ochrony osobistej
W zakresie pierwszej pomocy oraz kwalifikowanej pierwszej pomocy w pandemii duży nacisk kładzie się na konieczność stosowania środków ochrony osobistej przez osobę wykonującą czynności pomocowe. Do środków ochrony zaliczają się przede wszystkim rękawiczki jednorazowe (lateksowe, winylowe lub nitrylowe), półmaska na twarz klasy co najmniej FFP2, a najlepiej FFP3, ewentualnie dodatkowo przyłbica lub okulary ochronne. Niestety w warunkach pierwszej pomocy raczej niewiele osób będzie dysponowało takim zestawem, jednak za minimum uważa się rękawiczki jednorazowe. W warunkach KPP ratownicy powinni już dysponować środkami ochrony osobistej zapewniającymi im wystarczający poziom ochrony.
Przeczytaj też: Maseczki – środki ochrony indywidualnej.
Resuscytacja a oddechy ratunkowe podczas pandemii COVID-19
Niezależnie od tego, czy infekcja COVID-19 jest potwierdzona, czy też nie, należy zadbać o prawidłowe zabezpieczenie drożności dróg oddechowych, przez odgięcie głowy lub wysunięcie żuchwy do przodu, a w warunkach KPP przez zabezpieczenie przyrządowe dróg oddechowych. Nie należy natomiast nachylać się nad poszkodowanym w celu zbadania czynności życiowych, lecz wzrokowo ocenić oznaki krążenia oraz oddechu. W razie wątpliwości poszkodowanego należy traktować jak nieoddychającego.
Zalecenia resuscytacji COVID sugerują, że w trakcie pandemii osoby bez przeszkolenia medycznego i niedysponujące przyrządami do wentylacji płuc, powinny rozważyć ograniczenie resuscytacji jedynie do uciskania klatki piersiowej oraz defibrylacji, jeżeli dostępny jest AED.
Jednocześnie w przypadku dzieci oddechy ratownicze nadal są priorytetem w resuscytacji, dlatego osoby bez wykształcenia medycznego, które są przeszkolone, chcą i potrafią, powinny rozważyć wykonywanie oddechów ratowniczych w połączeniu z uciskami klatki piersiowej. Jeżeli z jakichś powodów nie chcą, mogą ograniczyć się wyłącznie do uciśnięć klatki piersiowej.
Bezpieczeństwo resuscytacji
Resuscytacja podczas pandemii obejmująca wyłącznie uciski klatki piersiowej oraz defibrylację jest bezpieczna. Przytaczane w wytycznych ERC COVID-19 badania wskazują, że generowanie aerozolu podczas uciskania klatki piersiowej jest niewielkie, brak dowodów naukowych na generowanie aerozolu podczas defibrylacji. Wykorzystywane w AED elektrody samoprzylepne sprawiają, że defibrylacja odbywa się z zachowaniem wystarczającego dystansu, aby nie dochodziło do ewentualnej transmisji wirusa.
Jeżeli istnieje ryzyko kontaktu z osobą chorującą na COVID-19, na etapie wzywania pomocy trzeba poinformować o tym dyspozytora medycznego, by ten mógł powiadomić personel medyczny o konieczności zastosowania środków ochrony indywidualnej.
Pozostałe zasady resuscytacji w zakresie BLS nie różnią się od tych niezwiązanych z COVID-19. Przestrzegając powyższych zaleceń, nie trzeba się obawiać o transmisję wirusa. Jeżeli jednak masz wątpliwości i uważasz, że podczas udzielania pierwszej pomocy mogło dojść do kontaktu z aerozolem z dróg oddechowych poszkodowanego, poinformuj o tym personel medyczny.
Bibliografia:
- Wytyczne resuscytacji 2021, Wytyczne Covid-19 PL, prc.krakow.pl (dostęp: 24.06.2021);
- Medycyna Praktyczna, Resuscytacja krążeniowo-oddechowa w czasie pandemii COVID-19, mp.pl interna, 15.12.2020 (dostęp: 24.06.2021);